درباره هفته ملي سلامت بانوان
درباره هفته ملي سلامت بانوان
چرا سلامت زنان؟ (چرا رويکرد جنسيت محور به سلامت ؟)
بي ترديد هر دو جنس تحت تاثير عوامل طبيعي مرتبط با جنسيت خود و مزايا و مضار آن هستند و طبعاً همين شرايط طبيعي در عرصه سلامت و بيماري نيز تفاوتهاي مشخصي را سبب مي شود و توجه به اين تفاوتها در سلامت گروههاي هدف، از پيچيدگي برنامه ريزي خواهد کاست.
278373.mp3
درباره هفته ملي سلامت بانوان
- تفاوتهاي بيولوژيک و فيزيولوژيک مردان و زنان مانند تفاوت در دوره هاي مختلف رشد و سنين مختلف عمر، مواجهه با عوامل هورموني متفاوت، نقش هاي بيولوژيک خاص مانند قاعدگي، حاملگي، يائسگي و..... در زنان آنها را از مردان که تحت تاثير هورمونها از قدرت عضلاني ،حجم عضلات و شرايط خاص جسماني متفاوتي برخوردارند متمايز مي سازد.
- نقش و تاثير متفاوت مردان و زنان در سلامت خانواده و جامعه: تاثير زنان چه به عنوان ارائه کننده خدمات بهداشتي و چه به عنوان گيرندگان خدمات بر سلامت خانواده و جامعه و مديريت و برنامه ريزي سلامت خانواده از واکسيناسيون کودکان تا مديريت تغذيه خانواده ، کاستن از استرسهاي بزرگترها ،مراقبت از سالمندان در خانواده بر کسي پوشيده نيست.
- همچنين تاثير نامطلوب بيماري و مرگ و مير مادر بر سلامت اعضاي خانواده مانند انتقال بمياريهايي همچون ايدز و عفونتهاي آميزشي از مادر به جنين، اثر سوء تغذيه و ديابت و فشارخون مادر بر جنين، اثر استعمال دخانيات بر سلامت جنين و ساير افراد خانواده و......اهميت تاثير سلامت زنان باردار را بر سلامت نسل بعدي روشن مي نمايد.
- نقش مهم مادران در شبکه يادگيري اجتماعي نيز غير قابل انکار است. بويژه وقتي به اين مسئله توجه کنيم که رفتارهاي ساير اعضاي خانواده بويژه فرزندان تحت تاثير رفتارهاي آموخته شده از مادران بوده و قبل از هر فرد يا گروه ديگري در خانه و خانواده و توسط مادران شکل مي گيرد. مادر بد و خوب را به فرزندش مي آموزد و رفتارهاي او را از نخستين سالهاي زندگي شکل مي دهد. همچنين مادران سنگ صبور و گوش شنواي راحتي براي فرزندانشان در بيان مشکلات، روابط و عواطف بويژه در دوران بلوغ هستند. در مطالعه ملي سلامت دانش آموزان ( کاسپين) نشان داده شده است که بيش از ?? درصد دانش اموزان اعم از پسران و دختران شهري يا روستايي ارتباط خود را با مادران براي طرح مشکلات خود ، ارتباطي راحت عنوان نموده اند، در حالي که که ?? درصد دانش آموزان درميان گذاشتن مسايل خود را با پدر دشوار اعلام کرده اند.
- از طرف ديگر زنان و مردان در تماس و مواجهه با عوامل موثر بر سلامت تفاوت دارند. تاثير عوامل مخاطره آميز شغلي از قبيل عوامل شيميايي، فيزيکي، ارگونوميک و بيولوژيک بر سلامت مردان و تفاوت اين مواجهات با مواجهات اصلي زنان، حوادث ترافيکي در مردان (? برابر زنان)، اعتياد در مردان (حدود ??برابر زنان)، سقوط در مردان( حدود ? برابر زنان)
- رفتارها و عوامل خطر نيز در مردان و زنان تفاوتهايي دارد. در حالي که استعمال دخانيات و سوء مصرف الکل و مواد، رفتارهاي مخاطره اميز در رانندگي و رفتارهاي شغلي مخاطره آميز در مردان اهميت زيادي دارد، مي بينيم که زنان به علت فعاليت بدني ناکافي و زندگي بدون تحرک در معرض خطر بسياري از بيماريها هستند. زنان کم تحرک کشور ما دو برابر مردان بوده و لازم است شرايط خانوادگي و اجتماعي براي آنان در خانه و محل تحصيل و محل کار فارهم شود تا اين عامل خطر بسيار مهم و مرگ آفرين و ناتوان کننده از زندگي زنان جامعه ما رخت بربندد.
- به همه دلايلي که گفته شد، علل اصلي مرگ و مير نيز در مردان و زنان تفاوت دارد. اگر مردان بيشتري از سوانح و حوادث و قتل تلف مي شوند، همه عوامل خطر و زمينه اي مانند سرطان پستان، ديابت، فشار خون و چاقي و مرگ ناشي از آنها در زنان بيداد مي کند و هيچ چيز به اندازه تغذيه صحيح و فعاليت جسماني نمي تواند به پيشگيري از اين بيماريهاي مرگ آور کمک کند.
- علل ناتوانيها و کيفيت پايين زندگي نيز در زنان متفاوت است. در زنان بار بيماريهاي اعصاب و روان بخصوص افسردگي، بيماريهاي اسکلتي عضلاني بويژه پوکي استخوان و کمردرد و آرتروز،کم خوني و يائسگي ، همچنين مشکلات سلامت جنسي و باروري، بارداريهاي پرخطر، زايمان غير ايمن، سرطانهاي زنان مهمترين علل بار ناشي از بيماري را ايجاد مي کند.
- وقتي اين موضوع را نيز در نظر بگيريم که عوامل اجتماعي موثر بر سلامت از جمله کنترل منابع در دسترس، حمايت و حفاظت متفاوت آنان در مقابل خشونت خانگي و اجتماعي، تفاوت شغل (انتخاب، درآمد، شرايط شغلي)، دسترسي متفاوت به مراقبت، آموزش و خدمات سلامت نيز در زنان با محدوديتهاي بسيار مواجه بوده و مخاطرات بيشتري در اين زمينه ها ، زنان را تهديد مي کند، متوجه خواهيم شد که پرداختن به موضوع سلامت زنان غير قابل گذشت بوده و تمامي مسئولين و دست اندرکاران در کنار همه برنامه هايي که براي ارتقاي زندگي زنان جامعه اجرا مي کنند، لازم است مسئله سلامت زنان را نيز در مرکز توجه خود قرار دهند.
- همانگونه که ملاحظه مي شود، همه موارد فوق زنجير وار به هم پيوسته و وابسته اند، به اين معني که عوامل بيولوژيک و ويژگيهاي جنسيتي فيزيولوژيک در شرايط اجتماعي و شغلي و در نتيجه مواجهات و مخاطرات سلامتي و در نتيجه در نوع بيماريها و علل ناتواني و مرگ و مير موثر است، به نحوي که گاه تفکيک موارد از يکديگر آسان نيست. همه عوامل فوق دست به دست هم داده و شاخصها و مشخصه هاي کلي متفاوت سلامت را براي زنان رقم مي زنند .
با توجه به موارد پيشگفت، رويکرد جنسيت محور در برنامه ريزي دفتر سلامت جمعيت و خانواده سبب شده است دو هفته ملي سلامت مردان و هفته ملي سلامت بانوان ايران طراحي و اجرا گردد.
سلامت زنان از بلوغ تا يائسگي
نوشته دکتر مطهره علامه – رئيس اداره سلامت ميانسالان وزارت بهداشت
گذشته از همه تفاوتهاي موجود بين مردان و زنان از منظر سلامت مانند مواجهات متفاوت با عوامل خطر، شيوه و بروز بيماريها، تاثيرات مرگ ومير و بيماري آنان بر سلامت خانواده و جامعه و... يکي از مهمترين تفاوتها ي زنان و مردان در عرصه سلامت،تفاوتهاي بيولوژيک و فيزيولوژيکي آنان است که زنان را از مردان در دوره هاي مختلف رشد و سنين مختلف عمر از نظر مواجهه با عوامل هورموني متفاوت، قدرت عضلاني ،حجم عضلات و شرايط خاص جسماني، تاثير پذيري آنان از عفونتهاي آميزشي و نقش هاي بيولوژيک خاص مانند قاعدگي، حاملگي، يائسگي و... متمايز مي سازد.
بلوغ دختران نسبت به پسرها زودتر شروع شده و به طور طبيعي بين ?-?? سال رخ مي دهد. اولين نشانه جسمي بلوغ در دختران مرحله تلارک يا جوانه پستاني است . اين مرحله زمان مناسب براي آموزش دختران و آماده سازي آنان براي مواجهه با پديده بلوغ توسط مادراست. سپس مرحله تلارک يا رشد موهاي زايد و پس از آن مرحله منارک يا رويداد قاعدگي آغاز مي شود. در دوران بلوغ دختران، تا قبل از شروع قاعدگي، جهش رشدي قابل توجهي نيز اتفاق مي افتد . همچنين تغييرات رواني مانند ميل به گوشه‌گيري، حساسيت بسيار نسبت به انتقاد ديگران، بي‌قراري
تحريک‌پذيري- نوسان در خلق و خوشرم و حياي مربوط به تغييرات ناشي از بلوغ جنسي - نافرماني از بزرگتره نداشتن احساس امنيت و اعتماد به نفس - تمايل شديد به ارتباط نزديک با دوستان و گفت و گوهاي پنهاني و طولاني با آنها- حساسيت نسبت به آراستگي ظاهر خود و صرف وقت جلوي آينه مشاهده مي شود. بي ترديد دوران فوق که يکي از پرتنش‌ترين دوره هاي زندگي هر دختري است، نيازمند توجه ويژه خانواده و مربيان است تا نه تنها دختران از امکانات و شرايط لازم مانند بهداشت فردي، بهداشت پوست و مو، بهداشت ناحيه تناسلي ، تغذيه سالم و فعاليت بدني کافي براي تامين سلامت جسمي برخوردارشوند، بلکه بتوانند با آرامش ، نشانه ها و تغييرات جسمي و رواني بلوغ را سپري نموده و به مرحله بلوغ اجتماعي برسند.
سندرم پيش از قاعدگي (PMS) مجموعه اي از علايم جسمي، رواني و احساسات مرتبط با چرخ? قاعدگي در زنان است. اين علايم شامل نوسانات خلقي، حساس شدن پستان ها، هوس خوراکي، خستگي، کج خلقي و افسردگي مي شود. تخمين زده مي شود که از هر ? زني که در دوران قاعدگي قرار دارند، ? تاي آنها اين سندرم را تجربه مي کنند. بعضي از زنان در ?? سالگي دچار اين سندرم شده، درحاليکه بعضي ديگر در اواخر ?? و ?? سالگي دچار اين مشکل مي شوند. اين سندرم معمولا در الگوي هميشگي و قابل پيش بيني ظاهر مي شود. در بعضي ماهها ممکن است علايم آن شديدا سخت بوده و در ساير مواقع عادي بوده و يا حتي بسختي قابل تشخيص شود. اين علائم با تغييرات شيوه زندگي مانند اضافه کردن ورزش منظم و مستمر در برنامه روزانه به صورت حداقل ?? دقيقه پياده روي تند، دوچرخه سواري، شنا يا ساير ورزش هاي ايروبيک ، ورزش هاي آرام کننده عضلات و يا تنفس عميق ،يوگا يا ماساژ ، همچنين کاهش مصرف غذاهاي نفاخ، نمک و کافئين، افزايش مصرف ميوه، سبزيجات و غذاهاي حاوي کلسيم قابل کنترل است . استراحت کافي ، پرهيز از استرس نيز کمک کننده است و در مواردي که علائم ازاردهنده باشند مي توان با مشورت پزشک از داروهاي مناسب استفاده نمود
حاملگي و زايمان از رويداد هاي مهيج و لذت بخش در زندگي زنان و از حساس‌ترين دوره هاي زندگي يک زن درنظر گرفته مي شوند.حاملگي تجربه روحي مهمي است که سبب ايجاد تغييرات رواني زيادي در زن مي‌شود و بهداشت رواني زنان در اين دوره به اندازه سلامت جسمي، تغذيه و رشد و نمو جنين اهميت دارد. حمايت زنان در دوره بارداري و پس از آن از عوامل مهم کمک کننده به ارتقاي سلامت مادران و کودکان است و مي تواند از خطرات مهمي مانند افسردگي يا سايکوز پس از زايمان پيشگيري و لذت مادر شدن زنان را با وقايع ناخوشايند همراه نسازد. از پذيرش حاملگي در سه ماهه اول بارداري و سپري کردن هيجانات و نگرانيهاي مارد در خصوص سلامت جنين تا تجربه هيجان آور و لذت بخش حرکات جنين در سه ماهه دوم و افکار و ترس و نگرانيهاي مادر باردار در باره نحوه زايمان و سلامت مادر و نوزاد در سه ماهه سوم نيازمند ياري همسر و اعضاي خانوده است.
يائسگي يا پايان دوره باروري زنان يکي از دوره‌هاي طبيعي زندگي همه زناني است که به دوره سني يائسگي مي رسند. خوشبختانه برخلاف گذشته با افزايش اميد به زندگي در زنان کشور، اغلب زنان اين دوره و سالهاي پس از آن را تجربه مي کنند. يائسگي معمولاً در حدود سن ?? تا ?? سالگي آغاز مي‌شود. در اين زمان تخمدانها به ميزان کمتري هورمونهاي زنانه، به خصوص استروژن را ترشح کرده و سبب بروز علائم يائسگي مي‌شوند. درابتدا عادت ماهيانه نامرتب شده و سپس به‌طور کامل قطع مي‌شود. زناني که به مدت يک سال عادت ماهيانه نداشته باشند يائسه محسوب مي‌شوند. يائسگي با يک سري تغييرات جسمي و روحي همراه است. برخي از علائمي که با يائسگي به وجود مي‌آيند مانند گرگرفتگي، تپش قلب، تعريق، اضطراب و بي خوابي در ابتداي يائسگي شدت بيشتري داشته، ولي با گذشت زمان بهبود مي‌يابد. بعد از يائسگي خطر ابتلا به مشکلاتي از قبيل پوکي استخوان، بيماريهاي قلبي وعروقي، بي‌اختياري ادرار، کم شدن ترشحات زنانه و افسردگي افزايش مي‌يابد. [بعلاوه همزمان با يائسگي احتمال بروز بيماريهايي مانند فشارخون بالا، ديابت، چربي خون بالا و برخي سرطانها افزايش مي يابد. عليرغم پديده هاي نسبتا نا خوشايند فوق اگر زنان در اين دورهاز حمايت کافي افرا دخانوده برخوردار باشند مي توانند به آساني اين دوران را سپري نموده و با اتخاذ سبک زندگي سالم از جمله فعاليت بدني و تغذيه سالم و پرهيز از استعمال هرگونه دخانيات سالهاي پاياني دوره باروري را به سلامت بگذارانند و براي ورد به سالمندي سالم آماده شوند.
واقعيت‌هايي تلخ در مورد قليان
تنباکوي قليان هم مثل تنباکوهاي معمولي حاوي نيکوتين است. در واقع، در يک جلسه ?? دقيقه‌اي قليان، فرد در معرض حجم دودي ??? تا ??? مرتبه بيشتر از يک سيگار قرار مي‌گيرد.
قليان يک لوله آبي است که براي کشيدن تنباکو از طريق آب سرد استفاده مي‌شود. تنباکو در کاسه‌اي که در بالاي آن قرار مي‌گيرد و از طريق زغال‌هايي که روي کاسه تنباکو قرار داده مي‌شود، داغ شده و دود از طريق آب که در پايين آن قرار دارد، فيلتر مي‌شود. تنباکوي مورد استفاده براي قليان، تنباکويي مرطوب و چسبناک است که در عسل و شيره خيسانده مي‌شود و بطور معمول با طعم هاي مختلفي از قبيل سيب، هلو، نارگيل، انبه، نعناع و توت‌فرنگي به فروش مي رسد.
از جنبه‌هاي نگران‌کننده قليان اين است که سابقاً در کشورهايي مثل پاکستان و هند توسط افراد سالخورده‌اي که در روستاها زندگي مي‌کردند استفاده مي‌شد اما اخيراً بيشتر در مناطق شهري ايران بشکل همه گير مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مهمتر اينکه رستوران‌هاي شهري زيادي آن را براي مشتريان خود سرو مي‌کنند.
يک سري باورهاي نادرست و واقعيت درباره کشيدن قليان وجود دارد که آنها را براي شما دوستان بيان مي کنيم:
بــاور غلط اول: از آنجا که تنباکوي قليان از طريق آب فيلتر مي‌شود، کليه مواد مضر آن تصفيه مي‌شود.
واقعيت اول: کشيدن تنباکو از طريق آب، مواد سرطان‌زاي آن را تصفيه نمي‌کند. اين دود مي‌تواند به اندازه دود سيگار اثر مخرب بر روي ريه و قلب داشته باشد.
بــاور غلط دوم: استنشاق دود قليان ريه‌ها را نمي‌سوزاند، به همين دليل مضر نيست.
واقعيت دوم: دود قليان وقتي استنشاق مي‌شود، ريه‌ها را نمي‌سوزاند، زيرا از طريق آبي که در پايين آن قرار دارد خنک مي‌شود. با اينکه دود خنک مي‌شود، اما هنوز هم حاوي مواد سرطان‌زايي است که براي بدن مضر است.
بـاور غلط سوم: کشيدن قليان سالم‌تر از کشيدن سيگار است.
واقعيت سوم: دود قليان به همان اندازه دود سيگار مضر است. قليان به طريقي متفاوت دود توليد ميکند: دود سيگار از سوختن تنباکو ايجاد مي‌شود، در حالي که دود قليان از طريق گرم شدن تنباکويي که در کاسه‌ي بالاي آن قرار دارد از طريق زغال توليد مي‌شود. محصول نهايي آن يعني دود يکسان است که حاوي مواد سرطان‌زا است.
بـاور غلط چهارم: کشيدن قليان به اندازه کشيدن سيگار اعتيادآور نيست، زيرا نيکوتين در خود ندارد.
واقعيت چهارم: تنباکوي قليان هم مثل تنباکوهاي معمولي حاوي نيکوتين است. در واقع، در يک جلسه ?? دقيقه‌اي قليان، فرد در معرض حجم دودي ??? تا ??? مرتبه بيشتر از يک سيگار قرار مي‌گيرد.
بـاور غلط پنجم: تنباکوي گياهي قليان سالم‌تر از تنباکوي معمولي است.
واقعيت پنجم: اين هم مثل کشيدن سيگار گياهي يا "طبيعي"، فرد را در معرض مواد سرطان‌زا قرار مي‌دهد.
- کشيدن قليان چه ضررهايي براي سلامتي دارد ؟
مصرف قليان آشکارا نشان داده است که تاثيرات مضري بر دو عضو حياتي بدن به نام ريه‌ها و قلب دارد. سرطان ريه، سرطان مري، بيماري انسدادي ريوي مزمن، آمفيزم، پايين بودن وزن هنگام تولد نوزاد، افزايش حملات آسم و ذات‌الريه برخي از خطرات مربوط به کشيدن قليان هستند.
ميزان و عمق دم در حرکت دادن آب قليان بسيار مهم است و قليان با وجود اينکه کمتر مصرف مي شود، اما حجم دودي که از طريق آن وارد بدن مي شود، ?? تا ?? برابر دود ناشي از مصرف سيگار است.
ساير خطراتي که در کشيدن سيگار مشاهده نمي شود، ولي در کشيدن قليان وجود دارد، بيماريهاي عفوني مثل هپاتيت ب (در اثر استفاده مشترک از شيلنگ قليان) و افزودن الکل يا داروهاي روان‌گردان به تنباکوي قليان است.
دود تنباکو حتي بعد از اينکه از آب رد مي‌شود هنوز حاوي سطح بالايي از ترکيبات سمي مثل مونوکسيدکربن، قلزات سنگين و موادشيميايي سرطان‌زا است.
تحقيقات همچنين نشان داده است که پس از ?? دقيقه استفاده از دود قليان، مونوکسيد کربن، نيکوتين پلاسما و ضربان قلب به شدت بالا مي‌رود.
استفاده از قليان در کنار سرطان ريه با افزايش احتمال ابتلا به سرطان دهان و مثانه نيز همراه است.
يک تحقيق نشان داده است که کشيدن قليان خطر ابتلا به سل ريوي را افزايش مي‌دهد.
مخصوصاً کودکان در مقابل تاثيرات مضر قليان آسيب‌پذير هستند. اگر در محلي باشند که در آن قليان کشيده مي‌شود، احتمال ايجاد عفونتهاي ريوي، آسم و سندرم مرگ ناگهاني کودک در آنها افزايش مي‌يابد.
متأسفانه به اکثر تنباکو‌هايي که در سال هاي اخير به بازار آمده اسانس‌هايي اضافه مي شود که اين اسانس ها علاوه بر تحريک دستگاه تنفس موجب حساسيت و آلرژي مي گردد، بنابراين علاوه بر بيماريهاي ذکر شده، رينيت آلرژيک و سرفه‌هاي مزمن همراه با خلط را براي فرد به همراه دارد.
اين تصور، تصوري کاملاً غلط است که اگر دود قليان وارد ريه نشود و فقط از راه دهان خارج شود، آسيبي به ريه‌ها نمي رساند، چون دود از طريق مخاط دهان و حنجره جذب بدن گشته و آثار سوء خود را مي گذارد.
حتي در هوايي که دود قليان آزاد مي شود، افرادي که قليان نمي کشند و در معرض دود قرار گرفته اند، در طولاني مدت دچار عوارض آن خواهند شد.
اگر فويل آلومينيومي که در قليان استفاده مي‌شود کيفيت خوبي نداشته باشد، با زغال در حال سوختن واکنش داده و موادسرطان‌زايي توليد ميکند که خواه ناخواه موجب سرطان مي‌شود.
افرادي که قليان مي‌کشند بايد از اين واقعيت مطلع باشند که دود قليان چون از آب رد مي‌شود و مرطوب است مدت زمان بيشتري در ريه‌ها مي‌ماند. برخي ميکروب‌ها، عمدتاً باکتري‌هايي که موجب سل مي‌شوند، در لوله قليان وجود دارند.
ميزان دي‌اکسيدکربن که از طريق قليان استنشاق مي‌شود در مقايسه با سيگار بسيار بالا است و اين مسئله باعث مي‌شود که کشيدن يک قليان برابر با ? تا ?? سيگار باشد.
- کشيدن قليان چطور بر ميزان اسپرم مردان تاثير مي‌گذارد ؟
شواهدي وجود دارد که اعلام ميکند قليان مي‌تواند ميزان اسپرم را در مردان کاهش دهد.
کشيدن قليان مي‌تواند تحرک و طول عمر اسپرم را کاهش داده و موجب تغييرات ژنتيکي شود که بر بچه تاثير مي‌گذارد. از آنجا که قليان حاوي فلزات سنگيني چون آرسنيک، کروم، سرب و کبالت است، اين‌ها موجب کاهش توليد اسپرم مي‌شوند.
- کشيدن قليان و سيگار چه تاثيراتي بر زنان باردار و جنين دارد ؟
از آنجا که لوله قليان حاوي ميکروارگانيسم‌هاي عفوني زيادي است و زنان باردار سيستم ايمني ضعيفي دارند، احتمال گرفتن بيماري بيشتر خواهد بود. قليان هم مانند سيگار مي‌تواند احتمال وضع‌حمل پيش از موعد، و حتي مرده به دنيا آمدن نوزاد و ساير مشکلات را افزايش دهد. همچنين مي‌تواند بر رشد جنين نيز تاثير منفي داشته باشد.
دود قليان غلظت اکسيژن را در بدن مادر کاهش داده و نهايتاً موجب تنگي نفس جنين شده و او را به سمت مرگ مي‌کشاند.
بيشترين تاثير سوءمصرف سيگار بر روي جنين، در سه ماهه دوم و سوم بارداري است، زيرا در اين زمان اندام هاي جنين به تدريج تشکيل مي شوند و در صورت استعمال سيگار، رشد اندام ها مختل و جنين با عقب ماندگي مواجه مي شود.
استعمال سيگار حتي پيش از بارداري هم مضر است و بر تخمک هاي زن تاثير منفي دارد و قدرت باروري آن ها را کاهش دهد.
استعمال سيگار موجب مي شود تا هنگام زايمان، جنين با استرس مواجه شود و با آغاز درد زايمان، ضربان قلب جنين کاهش يابد و نتواند انقباضات رحم را تحمل کند. به اين ترتيب زايمان با مشکل مواجه شده و نوزاد بايد به روش سزارين متولد شود.
استعمال سيگار توسط اطرافيان مادر باردار هم اثراتي سوئي بر جنين دارد و تنفس دود ناشي از سيگار اطرافيان نيز بسيار خطرناک است.
دود قليان نيز براي جنين بسيار مضر است و به دليل اين که پيش از استعمال با بخار آب مخلوط مي شود، بسيار خطرناک تر از دود سيگار است.
- مصرف سيگار و قليان موجب پوکي استخوان مي شود
مصرف سيگار و قليان موجب اختلال در جذب کلسيم و ساخت استخوان، يائسگي زودرس، کاهش وزن و تخريب هورمون هاي جنسي مي شود که به تسريع پوکي استخوان مي انجامد. مصرف الکل نيز با کم کردن فعاليت سلول هاي سازنده استخوان موجب پوکي استخوان مي شود.
- مصرف دخانيات بهبود زخم را به تاخير مي اندازد
در سيستم گوارشي و در بيماراني که مبتلا به سوء هاضمه هستند مي توان گفت مصرف دخانيات، به صورت استنشاقي يا طرق ديگر، در ايجاد زخم هاي گوارشي، تشديد برگشت اسيد معده به مري و ايجاد سرطان هاي دستگاه گوارش موثر است .همچنين در بيماراني که دچار زخم هاي سيستم گوارشي هستند، مصرف دخانيات بهبود زخم را به تاخير مي اندازد و پاسخ به درمان را کند مي کند. به بيماراني که از سوء هاضمه رنج مي برند توصيه اکيد مي شود، حتما براي افزايش تاثير درمان و کاهش عود بيماري، به طور جدي مصرف مواد دخاني را ترک کنند
:
